Vatandaşın kamuya terk ettiği ancak hâlâ üzerinde görünen kaldırım ve yeşil alanlar için belediyelere 14 bin 840 dava açıldı. Bunun için özel hukuk büroları kuruldu. 502 metrekare yeşil alana 3 milyon TL ödeyen Kadıköy Belediyesi gibi hepsi davalarla boğuşuyor.

Türkiye'nin dört bir yanında, zamanında kamuya terk edilen, ancak tapuda hâlâ mal sahibinin üzerinde görünen kaldırım ve yeşil alanlar için belediyeler dava yağmuruna tutuldu. Sadece bu davaları takip eden ve özel hukuk büroları kuran avukatlar türedi. Bu avukatlar mülk sahiplerine, "Biz kadastro, tapu ve belediye kayıtlarından araştırdık. Belediye sizin yerinizi kullanıyor. Avukatlık ücreti istemiyoruz. Vekalet verin, kazanılan tazminatın yüzde 20'sini alırız" diyerek çalışmaya başladı. Son üç yılda, İstanbul, Ankara, Bursa, İzmir, Antalya, Adana başta olmak üzere Türkiye genelinde belediyeler aleyhine 14 bin 840 'kamulaştırmasız el atma' davası açıldı. Kadıköy'de 70 metrekare alan için 1 milyon TL isteyen çıktı. Belediye Bağdat Caddesi'nde 502 metrekarelik yeşil alan için 3 milyon TL ödemek zorunda kaldı. Açılan davaların 8 bine yakını, mülk sahiplerinin lehine sonuçlandı. 2 milyar TL'lik tazminata ödeme ile karşı karşıya kalan belediyeler ise çareyi, bu alanlardaki kaldırımları söküp, mülk sahibine terk etmekte buldu. Belediyeler, tehlikeye dikkat çekti: "Bütçemizi aşan ödemelerle karşı karşıyayız. Bu uyanıklar yüzünden vatandaşa hizmet götüremez hale geldik. Soruna çözüm bulunsun" diyor. Ankara Kızılay'da geçen hafta Büyükşehir Belediyesi’nin GAMA giriş binasının önündeki kaldırımları sökmesi, kanayan bir yarayı gündeme taşıdı. Büyükşehir Belediyesi, kaldırımın metrekaresine 15 bin TL değer biçen bilirkişinin raporuyla bin metrekare yer için 1.5 milyon TL ödemeye mahkum edilmişti. Belediye de 'kaldırımlarınızı alın' diyerek dava açılan bina önünde parke taşlarını sökerek davalı mal sahibine terk etti. 



 

70 METREKARE İÇİN 1 MİLYON TL 

Bu haber üzerine İstanbul'un da nabzını tuttuk. Belediye başkanlarına bir dokunduk, bin ah işittik. İstanbul'da ana arterlerin bağlı olduğu İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile ilçe belediyelerine toplam 2 bin 800'ün üzerinde dava açıldı. Bu davaların büyük çoğunluğunu uyanık avukatlar kazandı. Bağdat Caddesi'nde bir mülk sahibi, 70 metrekare bir alan için faiziyle birlikte 1 milyon TL isteyerek mahkemenin yolunu tuttu. Büyükşehir Belediyesi ise, kaldırıma döşediği taşları 'O zaman hizmet yok' diyerek söktü ve tepkisini koydu. Yine, Acıbadem Caddesi'nde 95 metrekarelik kaldırımla ilgili de benzer dava açılınca, oranın da taşları söküldü. 



 

KADIKÖY BU DAVALARA ÇALIŞIYOR 

 Kadıköy Belediye Başkanı Selami Öztürk: "Son 2.5 yılda 247 dava açıldı. Toplam 41 milyon 384 bin TL tazminat ödemeye mahkum edildik. Bunun 25 milyon 610 bin TL'sini ödedik. Kalanı ise, sıraya koyduk. 2013 yılında belediyenin toplam borcu 20 milyon, 14 milyon TL'si bu davalara olan borcumuz. Bağdat Caddesi'ne paralel bir sokakta 40 yıl önce yapılan planla terk edilen 502 metrekarelik yeşil alan için 3 milyon TL ödedik. Bu uyanıklara haksız ödediğimiz paralar ağrıma gidiyor. Maaş ödeyemez duruma geldik. Birçok belediye kapısına kilit vurma noktasında. İstismarlar ortadan kaldırılmalı, caydırıcı kurallar getirilmeli. Kamu, altından kalkamayacağı bedellerle karşı karşıya. Geçmişte belediyelerde para olmadığı için bu yolu denemiyorlardı. Şimdi belediyelerde para olduğunu gören, bilen uyanık istismarcılar bu işi adeta meslek edinerek, dava bombardımanına tutuyorlar bizi." 



 

CİDDİ BİR TEHDİTLE KARŞI KARŞIYAYIZ 

 Mustafa Demir (Fatih Belediye Başkanı): Tüm Türkiye'de büyük bir sorun olan bir konu. Planlama yapılırken tüm bu unsurlar tek tek gözden geçirilmeli. Terkler tapu müdürlüklerine gidilerek tescil ettirilmeli. İstismara açık bir kapı bırakılmamalı. Tapusu olan bina sahiplerine giden avukatlar, 'Vekaletinizi bize verin. Kazanılan paranın yüzde 20'sini alırız' diyerek anlaşma yapıyorlar. Bu durum şeklen yasaya da uygun ama istismar ediliyor. Bugüne kadar 3 milyon TL ödeme yapıldı. 40'ın üzerinde davamız devam ediyor. 

ABLUKAYA ALDILAR 

 İsmail Ünal (Beşiktaş Belediye Başkanı): Türkiye'nin tamamında özellikle rantı yüksek bölgelerde bu işleri takip eden özel hukuk büroları kuruldu. Belediyelerin başları büyük dertte. İstismarlar ortadan kaldırılmalı, caydırıcı kurallar getirilmeli. Kamu altından kalkamayacağı bedellerle karşı karşıya. Geçmişte belediyelerde para olmadığı için bu yolu denemiyorlardı. Şimdi belediyelerde para olduğunu gören uyanık istismarcılar bu işi meslek edinerek, dava bombardımanına tutuyorlar bizi. Durumu iyi olan belediyeleri adeta ablukaya aldılar. Herkes terklerle uğraşıyor. Geçmişte 20 yıldan fazla kullanılan terklerle ilgili dava açılamıyordu. Anayasa Mahkemesi'ne yapılan iptal başvurusu tüm yerel yönetimlerin belini büktü. İşi gücü bıraktık, davalarla uğraşıyoruz. 



 

FİİLİ TERKi, FIRSATA ÇEVİRDİLER 

 Aziz Yeniay (İstanbul Büyükşehir Belediyesi eski İmar Komisyonu Başkanı ve Küçükçekmece Belediye Başkanı): Kaldırım uyanıkları belediyeleri çok zor durumda bırakıyor. Bu Türkiye'nin tamamını ilgilendiren büyük bir sorun. Bu iş için özel avukatlık büroları türedi. Mahkemeler, uzman olmayan bilirkişilerin verdikleri raporlara daha dikkatli ve özenli bakmalı. Belediyemize meri yasa ve yönetmelikler çerçevesinde 2011-2012 yılında 20 dava karşılığı 50 milyon TL, kamulaştırmasız el atma ise 28 dava karşılığı 10 milyon TL olmak üzere toplam 60 milyon TL'lik dava açıldı. İmar planları yapılırken ana arterler ve ara yollarda kamuya terk etme zorunluluğu var. Biz buna plan dilinde 'çekme mesafesi' deriz. Bu konunun istismar edilerek dava yoluna gidilmesi hiç akla gelecek bir durum değildir. Şehirler, bu tür kaldırımları, parkları, yeşil alanları ve planlamalarıyla bir bütündür. Fiili terkleri yıllar sonra uyanıklar fırsata çevirmeye çalışıyor. Sayın Başbakanımız yerel yönetimlerin sorunlarını en iyi bilenlerden. Çözümüne yönelik çalışmalar yapılıyor. 2981 sayılı yasada yeni bir düzenlemeye ihtiyaç var. Bölgemizde bir vatandaş 14 dönüm arsayı 700 bin dolara satın almış. Bir yıl sonra planlama ile bunun 3 bin metrekaresi yola, yeşil alana gitti. Dava açtılar. 3 dönüm için 4.5 milyon TL faiziyle birlikte bizden aldılar. Böyle bir rant olabilir mi? 



 

AÇIKTAN YARARLANIYORLAR 

 Hüseyin Avni Sipahi (Eski Taşdelen Belediye Başkanı ve İBB İmar Komisyonu Üyesi): Belediyeler, mal sahiplerinin fiilen terklerini plan değişikliğiyle onaylayarak, ruhsatları ona göre düzenleniyor. Ama aradan bunca zaman geçtikten sonra inşaat ruhsatı almak için yaptıkları terki yok sayıp kanundaki bir açıktan yararlanmalarını istismar olarak ortaya çıkmıştır.